Κριτήρια ESG και έκθεση βιώσιμης Ανάπτυξης

 

Τι είναι τα κριτήρια ESG;

Τα ESG (Environmental, Social, Governance) χρησιμοποιούνται εκτενώς τα τελευταία χρόνια για να περιγράψει τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνητικές επιδόσεις των επιχειρήσεων. Αποτελεί ένα πλαίσιο που χρησιμοποιούν επενδυτικά funds, τράπεζες και φορείς επιχορηγούμενων προγραμμάτων (π.χ. Αναπτυξιακός Νόμος) για να αξιολογήσουν τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης, πριν, κατά τη διάρκεια ή και μετά την επένδυση ή δανειοδότηση, μέσω δεικτών που καταγράφουν επιδόσεις σε θέματα του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της εταιρικής διακυβέρνησης.

Γιατί τα ESG αφορούν την επιχείρηση σας;

Τα ESG αποτελούν μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής, για την ανάδειξη του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων (κλιματική αλλαγή, απώλεια της βιοποικιλότητας, κοινωνικές ανισότητες κ.α.) και την αξιοποίηση ευκαιριών που προκύπτουν από την ενεργειακή μετάβαση, συμβάλλοντας σε ένα νέο αποδοτικό μοντέλο ανάπτυξης χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, όπως έχει αποτυπωθεί μέσω των Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.

  1. Επίτευξη χαμηλότερων πιστοληπτικών επιτοκίων, επαυξάνοντας σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων
  2. Βέλτιστη προετοιμασία για τον νέο τρόπο αξιολόγησης σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα (π.χ. ΕΣΠΑ / Αναπτυξιακός Νόμος) που θα βασίζεται στις επιδόσεις των επιχειρήσεων στα ESG κριτήρια
  3. Βελτίωση φήμης και εταιρικής εικόνας στους δημόσιους φορείς
  4. Καινοτομία και Διαφοροποίηση
  5. Ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της επιχείρησης

Ποιος είναι ο ρόλος μας στην ενσωμάτωση των ESG;

  1. Αξιολογούμε την υπάρχουσα κατάσταση και την ετοιμότητα της επιχείρησης σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβερνητικά θέματα.
  2. Διεξάγουμε ανάλυση ουσιαστικότητας (materiality analysis) των βασικών πυλώνων βιωσιμότητας που αφορούν την επιχείρηση με βάση εθνικούς και διεθνείς δείκτες.
  3. Αναπτύσσουμε μια εξατομικευμένη στρατηγική ESG, θεσπίζοντας μακροπρόθεσμους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης.
  4. Παρέχουμε πλήρη υποστήριξη στη συμπλήρωση ερωτηματολογίων ESG τόσο της αλυσίδας αξίας σας όσο και των τραπεζών.
  5. Συντάσσουμε την ετήσια αναφορά ESG της επιχείρησης σας, παρέχοντας συγκριτική αξιολόγηση (με εξειδικευμένο scorecard) και διαφάνεια σε θέματα περιβάλλοντός, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης.
  6. Αναπτύσσουμε εξειδικευμένη στρατηγική ESG κριτηρίων, μέσω πλάνων δράσης σε βάθος τριετίας, ειδικών μετρήσιμων KPIs και συγκριτικών αξιολογήσεων ανά έτος.
  7. Παρέχουμε πλήρη υποστήριξη στην υλοποίηση της στρατηγικής ESG καθώς και στη βασική εκπαίδευση των στελεχών και των εργαζομένων της επιχείρησης.

Η Emetris , με περισσότερα από εικοσιπέντε χρόνια εμπειρίας στον τομέα Συστημάτων Διαχείρισης και Βιωσιμότητας, είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφόρηση σχετικά με την εκπόνηση έκθεσης Βιώσιμης Ανάπτυξης ESG και τον συνδυασμό της με Ενοποιημένα Συστήματα Διαχείρισης που θα συνδράμουν στην επίτευξη του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της επιχείρησής σας.

Συχνές Ερωτήσεις – Απαντήσεις

Η Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης συντάσσεται σύμφωνα με διεθνή και εθνικά πρότυπα βιωσιμότητας, δημοσιοποιείται σε ετήσια βάση και αναφέρεται στην επισκόπηση των Μη Χρηματοοικονομικών επιδόσεων της Εταιρείας, συμπληρώνοντας τον Ετήσιο Απολογισμό της. Η δομή της Έκθεσης στοχεύει στην παρουσίαση ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων Βιώσιμης Ανάπτυξης και στην πλήρωση βασικών Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών κριτηρίων καθώς και κριτηρίων Διακυβέρνησης, παρουσιάζοντας τις βιώσιμες πρακτικές και δεσμεύσεις της εταιρίας.

Την 10η Δεκεμβρίου 2024 υπερψηφίστηκε κατά πλειοψηφία ο νόμος (ν. 5164 – ΦΕΚ 102/12.12.24) του Υπουργείου Ανάπτυξης για την ενσωμάτωση της Οδηγίας CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) αναφορικά με τις εκθέσεις βιωσιμότητας των εταιριών. Υποχρεωτικότητα συμμόρφωσης έχουν:

  • Μεγάλοι φορείς δημοσίου συμφέροντος και μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων δημοσίου ενδιαφέροντος άνω των 500 εργαζομένων: από τη χρήση 01.01.2024.
  • Μεγάλες οντότητες και μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων, εκτός των προαναφερθέντων: έναρξη χρήσης 01.01.2025
  • Μικρές και μεσαίες οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος, και συνδεδεμένες ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρείες: από τη χρήση 01.01.2026.
  • Θυγατρικές επιχειρήσεις των οποίων η μητρική εδρεύει εκτός ΕΕ (Ευρωπαϊκής Ένωσης): από το οικονομικό έτος 01.01.2028 (με την προϋπόθεση πως ο συνολικός κύκλος εργασιών σε χώρες της ΕΕ -του Ομίλου που εδρεύει εκτός ΕΕ- ξεπερνά τα 150 εκατ. Ευρώ).

Στις 17 Δεκεμβρίου 2024 η EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) παρουσίασε το Εθελοντικό Πρότυπο Αναφοράς Βιωσιμότητας για Μη Εισηγμένες ΜΜΕ (VSME – Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs), προσφέροντας μια προσαρμοσμένη προσέγγιση στις εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Καθώς οι ΜΜΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Ευρωπαϊκής οικονομίας και ειδικότερα της Ελληνικής, καλύπτοντας περίπου το 99% των επιχειρήσεων, το πρότυπο VSME προσφέρει στις ΜΜΕ έναν οδικό χάρτη για ανάπτυξη, συμβάλλοντας παράλληλα σε ένα πιο πράσινο μέλλον, με την υιοθέτηση του VSME. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τους στόχους βιωσιμότητας της ΕΕ, χωρίς να επιβαρύνονται με τις απαιτητικές υποχρεώσεις που ισχύουν για τις μεγαλύτερες εταιρείες.

Είναι υποχρεωτική η εξωτερική επαλήθευση των Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης των επιχειρήσεων που εντάσσονται στο CSRD και πρέπει να προέρχεται από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή ή φορέα πιστοποίησης, διασφαλίζοντας ότι οι πληροφορίες βιωσιμότητας συμμορφώνονται με τα πρότυπα πιστοποίησης που έχουν εγκριθεί από την ΕΕ. Αρχικά το εύρος του ελέγχου είναι περιορισμένο (limited assurance) και στην τριετία θα γίνει αναλυτικό – εύλογη διασφάλισης (reasonable assurance) ακολουθώντας το επίπεδο των ελέγχων που εφαρμόζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις.

Για τις υπόλοιπες εταιρίες, έχει αναπτυχθεί το πρωτόκολλο IFS ESG Check του Οργανισμού IFS (Industrial and Financial Systems) ο οποίος αναπτύσσει παγκοσμίως αναγνωρισμένα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας προϊόντων. Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο και ευέλικτο εργαλείο για επιχειρήσεις που επιθυμούν να ενσωματώσουν πρακτικές βιωσιμότητας στις λειτουργίες τους και να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις για Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Διακυβερνητικά ζητήματα (ESG).

Οι απολογισμοί βιωσιμότητας, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το επιχειρηματικό μοντέλο της Εταιρείας, και πως αυτό είναι αναπτυγμένο έτσι ώστε να αντιμετωπίζει κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, τις πολιτικές βιωσιμότητας που έχει υιοθετήσει, το πλαίσιο διακυβέρνησης, την στρατηγική βιωσιμότητας, καθώς και τις επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα. Ο Απολογισμός Βιώσιμης Ανάπτυξης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Σ, και, για τις εταιρίες που εντάσσονται στο CSRD, οι εκθέσεις βιωσιμότητας και οι πληροφορίες των υπευθύνων για τη δημοσίευσή τους πρέπει να δημοσιεύονται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ).

Μέχρι σήμερα έχουν αναπτυχθεί αρκετά πρότυπα για τις εκθέσεις βιωσιμότητας και τα επιμέρους κεφάλαιά τους. Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης (EFRAG-ESRS) έχουν δομηθεί προκειμένου να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της οδηγίας CSRD σχετικά με τη βιωσιμότητα. Το Πρότυπο για το κλίμα (ESRS E1) είναι υποχρεωτικό για όλες τις οντότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD και κατ επέκταση της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας. Επιπλέον, για όλες τις οντότητες που απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζόμενους, υποχρεωτικές είναι και ορισμένες απαιτήσεις γνωστοποίησης σχετικά με το εργατικό δυναμικό (ESRS S1).

 Από την άλλη, το VSME στοχεύει σε μη εισηγμένες ΜΜΕ, αναγνωρίζοντας τους περιορισμούς και τις δυνατότητές τους και περιλαμβάνει δύο ενότητες: τη Βασική Ενότητα, η οποία καλύπτει βασικές γνωστοποιήσεις, όπως κατανάλωση ενέργειας, υγεία και ασφάλεια εργαζομένων, και εταιρική διακυβέρνηση και τη Συμπληρωματική Ενότητα, η οποία προσθέτει λεπτομερείς δείκτες για ΜΜΕ που συνεργάζονται με απαιτητικούς ενδιαφερόμενους, όπως τράπεζες ή μεγάλες επιχειρήσεις.

Μαζί με τα ESRS, το πιο “δημοφιλές” από όλα τα πρότυπα βιωσιμότητας παραμένει το GRI (Global Reporting Initiative), το οποίο περιλαμβάνει καθολικά, τομεακά και θεματικά πρότυπα, οδηγίες και απαιτήσεις προς συμμόρφωση καθώς και οδηγίες για τον καθορισμό των επιμέρους θεμάτων.

Τα ESG σχετίζονται άμεσα με τα Ενοποιημένα Συστήματα Διαχείρισης ISO, καθώς τα τελευταία παρέχουν το πλαίσιο για την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εταιρικών διακυβερνητικών παραμέτρων στις στρατηγικές και τις διαδικασίες μιας επιχείρησης. Για παράδειγμα, το ISO 14001 για τη διαχείριση του περιβάλλοντος, το ISO 45001 για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, το ISO 26000 για την κοινωνική ευθύνη, το ISO 27001 για την ασφάλεια των πληροφοριών και το ISO 37001 για τη δωροδοκία και τη διαφθορά, όλα συνεισφέρουν στην ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης, το οποίο αναπτύσσει βιώσιμες και ελεγχόμενες πρακτικές, οι οποίες, μάλιστα, είναι επίσημα πιστοποιημένες από τους αρμόδιους φορείς.

Ναι, τα ESG κριτήρια είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση επενδυτικών σχεδίων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς μεγάλη είναι η συμβολή των τραπεζών στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων.

Πολύ σύντομα, στα νέα χρηματοδοτούμενα προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) και ο Αναπτυξιακός Νόμος, θα είναι απαραίτητη η αξιολόγηση των επιδόσεων της επιχείρησης στα κριτήρια ESG. Ήδη,  οι επενδύσεις που εντάσσονται σε επιχορηγούμενες δράσεις πρέπει να πληρούν αυστηρές περιβαλλοντικές και κοινωνικές απαιτήσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η κοινωνική υπευθυνότητα των έργων και να ολοκληρωθεί η υλοποίηση τους.

Παρόλο που δεν είναι νομοθετική απαίτηση για τις ΜΜΕ, τα ESG προωθούν την αξιολόγηση της αλυσίδας αξίας καθώς η εφαρμογή τους δεν περιορίζεται μόνο στην επιχείρηση, αλλά επεκτείνεται σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και τις ανάντη (π.χ. προμήθεια πρώτων υλών, εξόρυξη, επεξεργασία υλικών και παραγωγή εξαρτημάτων) και κατάντη (π.χ. διανομή, αποθήκευση, πώληση, παράδοση στον τελικό καταναλωτή και υποστήριξη μετά την πώληση) δραστηριότητες της. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, των κοινωνικών παραμέτρων και των διαδικασιών διακυβέρνησης σε όλους τους προμηθευτές και συνεργάτες, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι πλευρές της αλυσίδας αξίας συμμορφώνονται με τα ESG κριτήρια. Μάλιστα, ήδη μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων και του τουρισμού απαιτούν από τους προμηθευτές τους την επίσημη αξιολόγηση των βιώσιμων πρακτικών τους, εφόσον επιθυμούν να παραμείνουν μέρος της αλυσίδας αξίας τους.