Ο Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος κατοχυρώνει στο δίκαιο της ΕΕ το στόχο για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Προς την κατεύθυνση αυτή πολλές χώρες -μέλη της ΕΕ έχουν εκδώσει Εθνικούς Κλιματικούς νόμους. Η Ελλάδα εξέδωσε τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο 4936/2022 (105 Α) με σκοπό τη δημιουργία πλαισίου για τη βελτίωση της προσαρμογής στην κλιματικής αλλαγή και τη διασφάλιση της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος (Ν. 4936/2022) θέτει τις βάσεις ενός δομημένου πλαισίου για την επίτευξη των σχετικών εθνικών και των ευρωπαϊκών στόχων και τη διασφάλιση της σταδιακής μετάβασης της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα, ως το 2050 με περιβαλλοντικά βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Με σκοπό την επίτευξη των παραπάνω στόχων ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος καθορίζει το πλαίσιο για τον προσδιορισμό, τη μέτρηση και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε μια ευρεία γκάμα οικονομικών δραστηριοτήτων.

Άρθρο 19

Ποιους αφορά:

Αφορά δραστηριότητες που ταξινομούνται ως Α1 ή Α2 της περιβαλλοντικής αδειοδότησης βάσει του Ν. 4014/2011 και περιλαμβάνουν:

  • συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών (ΕΕΛ, ΜΕΑ, ΧΥΤΥ κ.ά.) (ομάδα 4η)
  • τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπλασης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής (ομάδα 6η)
  • πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις (ομάδα 7η) και υδατοκαλλιέργειες (ομάδα 8η)
  • βιομηχανικές και συναφείς εγκαταστάσεις (ομάδα 9η)

Σύμφωνα με το άρθρο 19 του νόμου οι παραπάνω κατηγορίες που ταξινομούνται ως Α1 ή Α2 σύμφωνα με το νόμο 4014/2011 και έχουν υποχρέωση έκδοσης Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) εμπίπτουν στον κλιματικό νόμο. Δηλαδή, έχουν την υποχρέωση παρακολούθησης, αναφοράς και επαλήθευσης των εκπομπών τους ετησίως. Έχουν επίσης την υποχρέωση μείωσης των εκπομπών κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2019.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σύμφωνα με το άρθρο 19 (παρ. 3) του νόμου, οι απορροφήσεις που επιτυγχάνονται από φυτεύσεις, δασώσεις και αναδασώσεις θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα έργα και τις δραστηριότητες του άρθρου 19 για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών

Υποχρεώσεις:

  1. Υποβολή ετήσιας έκθεσης GHG

Έως την 1η Ιανουαρίου 2026, για το σύνολο των υφιστάμενων έργων και δραστηριοτήτων που ανήκουν στις παραπάνω ομάδες υποβάλλεται έκθεση στην αρμόδια αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση τους προκειμένου να αποτυπωθεί ο τρόπος συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης των εκπομπών. Η έκθεση υπέχει θέση φακέλου τροποποίησης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).

  1. Επαλήθευση από διαπιστευμένο Φορέα
  2. Στόχος μείωσης 30% των εκπομπών έως το 2030 (σε σχέση με το 2019)

Από το 2026 και έως την 31η Οκτωβρίου κάθε έτους ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας υποβάλλει στην αδειοδοτούσα περιβαλλοντική αρχή επαληθευμένη έκθεση σχετικά με τις εκπομπές του προηγούμενου έτους. Η πραγματοποίηση των ελέγχων των εγκαταστάσεων ανατίθεται από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, σε διαπιστευμένο επαληθευτή σύμφωνα με την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου.

Χρονοδιάγραμμα:

  • Έως 1/1/2026: Υποβολή τρόπου συμμόρφωσης με τον στόχο
  • Έως 31/10/2026: Υποβολή έκθεσης εκπομπών 2025 (ετησίως έκτοτε)

Άρθρο 20

Με τον κλιματικό νόμο η υποχρέωση κατάρτισης και επαλήθευσης ετήσιων ισολογισμών άνθρακα (δηλαδή ετήσιων εκθέσεων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) θα αφορά ένα σημαντικό πλήθος μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας. Αφορά επιχειρήσεις που δεν είναι μικρές ή πολύ μικρές (δηλ. >50 εργαζόμενοι ή >10 εκ. € κύκλος εργασιών ή ισολογισμός), και δραστηριοποιούνται στους εξής τομείς:

  • Ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν οι επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
  • Πιστωτικά ιδρύματα της παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν.4261/2014. Στην Ελλάδα τα πιστωτικά ιδρύματα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδας.
  • Επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Οι εταιρείες που διαθέτουν άδειας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου αδειοδοτούνται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και περιλαμβάνονται σε σχετικό μητρώο που τηρείται από τη ΡΑΕ
  • Αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου, οι οποίες απασχολούν πάνω από πεντακόσιους (500) εργαζόμενους. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται επιχειρήσεις που αφορούν αλυσίδες λιανεμπορίου όπως για παράδειγμα σουπερμάρκετ, αλυσίδες πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, ειδών σπιτιού, κήπου, ένδυσης, καλλυντικών, παιχνιδιών, κλπ.
  • Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής της περ. δ του άρθρου 1 του Ν.4302/2014 (Α’225). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται επιχειρήσεις 3PLπου δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική και οι οποίες ασκούν, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών Εφοδιαστικής προς τρίτους, τουλάχιστον μία ή περισσότερες από τις κύριες δραστηριότητες της μεταφοράς, της διαμεταφοράς και της αποθήκευσης αγαθών και εμπορευμάτων.
  • Αστικές εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου

Υποχρεώσεις:

  1. Υπολογισμός & επαλήθευση ανθρακικού αποτυπώματος από το 2022
  2. Υποβολή ετήσιων εκθέσεων εκπομπών

Σημείωση: Το ανθρακικό αποτύπωμα θα πρέπει να προσδιορίζεται είτε με το πρότυπο ISO14064-1:2018(κατηγορίες εκπομπών 1 και 2)είτε με το συνδυασμό των κατευθυντήριων γραμμών IPCC2006και GHGprotocol.Σε περίπτωση απορροφήσεων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί και το πρότυπο ISO14064-2.

Χρονοδιάγραμμα:

  • Ετήσια επανάληψη υπολογισμών & επαληθεύσεων έως 31/10 κάθε έτους

Κυρώσεις

  • Η μη συμμόρφωση επιφέρει διοικητικά πρόστιμα, τα οποία μπορεί να φτάσουν έως και το 0,5% του ετήσιου κύκλου εργασιών.

Καθυστέρηση υποβολής του ανθρακικού αποτυπώματος θα έχει ως συνέπεια στην επιβολή προστίμου 50 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης